poniedziałek, 5 kwietnia 2010

Przybyła o Czerniku


Książka Wiesława Przybyły o Stanisławie Czerniku to błyskotliwa monografia, w której na równych prawach istnieją elementy opowieści biograficznej i rzetelnej rozprawy historyczno-
literackiej. Autor prezentuje przekonujący portret jednego z najważniejszych pisarzy nurtu chłopskiego w polskiej literaturze XX wieku, w istotny sposób wzbogacając stan badań, łącząc rozmaite wątki interpretacyjne, sytuując twórczość Czernika na szerokim tle rodzimej kultury w okresie dwudziestolecia międzywojennego i w latach powojennych.

Ambicją Przybyło było, jak się zdaje, ukazanie autora Przyjaźni z ziemią jako człowieka żywego, bliskiego współczesnemu czytelnikowi, jego twórczości zaś jako ważnego elementu rodzimej tradycji. Zamierzenie to udało się monografiście zrealizować znakomicie - książka stanowi rzadki przykład ponadprzeciętnej sprawności narracyjnej wspartej rozległą erudycją autora , obejmującą zagadnienia natury literackiej, historycznej, społecznej i politycznej. Czytelnik otrzymuje w efekcie "portret wielokrotny" Stanisława Czernika - nauczyciela i pedagoga, "teoretyka oświecenia publicznego", poety i powieściopisarza, propagatora twórczości ludowej, prawodawcy nurtu poetyckiego zwanego autentyzmem i zasłużonego działacza kultury.
Pod piórem Wiesława Przybyły postacie i fakty sprzed kilku dziesięcioleci jawią się jako bliskie i frapujące, odmalowane zostały bowiem z iście epickim rozmachem, zaprezentowane na szerokim tle wydarzeń historycznych (I i II wojna światowa), objaśnione w porządku biograficznym. Książka charakteryzuje się źródłową i metodologiczną rzetelnością, jest dziełem badacza dojrzałego, znakomicie orientującego się w przedmiocie badań i specjalistycznej literaturze, zarazem zaś dbającego o to, by ogromne bogactwo wiadomości biograficznych i literackich przekazywać w sposób niewywołujący znużenia odbiorcy.
U Przybyły - w stopniu, w jakim to tylko możliwe w pracy o charakterze historycznoliteracko-biograficznym - słowa dziwią się sobie. Autor raz po raz zaskakuje czytelnika sposobem zestawiania ze sobą faktów i budowania paralel, badawczą skrupulatnością, która dopełniana bywa na ogół błyskotliwością sprawnego eseisty.
Książka Stanisław Czernik. Człowiek i pisarz może stać się istotnym instrumentem popularyzacji wybitnego, a dziś już na poły zapomnianego twórcy.

Wiesław Przybyła, Stanisław Czernik. Człowiek i pisarz,
Ostrzeszów 2009

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz